Teniste insanlar farklı psikolojik gelişim aşamalarından geçerler. Psikolojik aşamaların yanında sosyolojik ve biyolojik aşamalarda yer alır ve bunlar arasındaki sınırlar tamamen kişiseldir.
Üst seviye bir tenis oyuncusunun 10 yıl veya 10000 saat çalışma ve maç yapması gerekir. Bu çalışmalar sırasında farklı öğrenme evreleri yer alır. Her oyuncunun, duygusal, fiziksel ve taktiksel gelişim aşamaları birbirinden farklıdır. Bu süreçler sırasında önemli mental kabiliyetler kazanılmalı ve güçlendirilmelidir.
Tenis, bireysel bir spor olduğu için, her maçta yüksek motivasyon ve %100 efor gereklidir. Bununla beraber bir maçta sporcu, ortalama 800-1000 arasında farklı karar alır. Oyun içerisinde doğru kararları alabilmek için, konsantrasyonunu da yüksek seviyede tutmalıdır. Belirli bir maç süresi olmadığından, sporcular maç süresinde mental olarak oyunda kopmamak için baskı yönetimi, duygusal ve düşünce kontrolünü iyi sağlamalıdır. Ayrıca, maç esnasında belirli bir seyirci kitlesinin önünde, diğer oyuncu ile kıyaslanma hissi oyuncunun özgüvenini test edebilir. Sporcu özgüvenini yüksek tutmalı ve bu kıyaslanmayı oyununa olumsuz bir şekilde yansıtmamalıdır.
Tenis için gerekli olan mental kabiliyetler
- Özgüven
- Motivasyon/tutku
- Duygusal kontrol
- Baskı yönetimi
- Odaklanma ve konsantrasyon
- Olumlu düşünme/içsel konuşma
- Olumlu bir şekilde hata yönetimi yapma
Başarılı oyuncular tarafından uygulanan mental stratejiler
- Performans planları üzerinden sistematik tekrar yapmak
- Rutinleri düzenli bir şekilde çalışmak
- Yüksek konsantrasyon ve olumsuz düşüncelerin engellenmesi
- Sonuçtan çok kontrol edilebilecek şeylere odaklanmak
- Detaylı rekabet planı geliştimek
- Endişe ve tahrikleri yönetmek
En büyük yanılgılardan bir tanesi “Üst düzey oyuncular doğuştan mental olarak iyiler.” düşüncesidir. Üst düzey oyuncular da yukarıda belirtilen kabiliyetleri antrenmanlarda çalışarak geliştirirler ve uzun tekrarlardan sonra otomatik bir davranış haline getirirler.
Mental durum günden güne değişebilir. Teknik, taktik ve kondisyon daha sabittir. Mental kabiliyetler üzerinde çalışmak ve tekrar yapmak bu değişkenliğin daha stabil kalmasına ve mental kabiliyetlerin güçlenmesine yardımcı olur. Mental kabiliyetler üzerinde sadece teorik olarak çalışmak yeterli değildir, bu çalışmalar pratikler ile de desteklenmelidir.
Her sporcunun optimum duygusal seviyesi birbirinden farklıdır. Sporcunun duygusal seviyesi iyi algılanmalı ve ona göre sporcuya yardımcı olarak sözel ifadeler kullanılmalıdır.
Sözel, teorik ve pratik mental çalışmaların devamlılığı en önemlisidir. Eğer çalışmalar bırakılırsa sporcuda mental olarak gerilemeler başlayabilir.
